Nghiệp vụ thị trường mở là một khái niệm quan trọng mà mỗi nhà đầu tư cần nắm vững. Đây là các hoạt động mua bán chứng khoán do Ngân hàng Trung ương tiến hành nhằm kiểm soát lượng tiền lưu thông và ảnh hưởng đến lãi suất thị trường. Hiểu rõ các đặc điểm và vai trò của nghiệp vụ thị trường mở sẽ giúp nhà đầu tư ra quyết định đầu tư hiệu quả hơn, đồng thời nắm bắt được những diễn biến của thị trường tài chính.
Khái niệm về nghiệp vụ thị trường mở là gì?
Nghiệp vụ thị trường mở (Open market operation – OMO) là một công cụ quan trọng trong chính sách tiền tệ. Trong OMO, Ngân hàng Trung ương (NHTW) sẽ mua bán các loại giấy tờ có giá như tín phiếu NHNN, trái phiếu Chính phủ, trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh và trái phiếu Chính quyền địa phương với các thành viên thị trường. Mục đích chính là NHTW kiểm soát lượng tiền cung ứng trên thị trường.
NHTW đóng vai trò tổ chức và vận hành OMO, trong khi ngân hàng thương mại, tổ chức tài chính phi ngân hàng và các nhà giao dịch trung gian là những đối tác quan trọng của NHTW. Thông qua OMO, NHTW có thể mua hoặc bán các tài sản tài chính ngắn hạn hoặc dài hạn, đồng thời tham gia giao dịch mua lại hay cho vay có bảo đảm với ngân hàng thương mại.
Nghiệp vụ thị trường mở là một công cụ quan trọng trong chính sách tiền tệ (Ảnh: Diễn Đàn ISO)
Có những chủ thể nào tham gia vào thị trường mở?
Đọc tiếp
Các chủ thể tham gia vào hoạt động thị trường mở bao gồm Ngân hàng Nhà nước (NHTW), các ngân hàng thương mại (NHTM), các tổ chức tài chính phi ngân hàng, và các nhà giao dịch trung gian. Cụ thể:
- NHTW, hay Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, có vai trò tổ chức, xây dựng, quản lý, điều phối và vận hành hoạt động thị trường mở. NHTW sẽ quyết định loại nghiệp vụ thị trường mở, tần suất áp dụng, và can thiệp vào thị trường khi cần thiết với tư cách là người cho vay. NHTW cũng đảm bảo đủ phương tiện thanh toán cho NHTM, các tổ chức tín dụng, và đáp ứng nhu cầu tín dụng trong nền kinh tế.
- NHTM là đối tác quan trọng của NHTW, là trung tâm tài chính lớn nhất với mạng lưới rộng khắp, đóng vai trò quan trọng trong cung ứng vốn cho nền kinh tế.
- Các tổ chức tài chính phi ngân hàng như công ty tài chính, đơn vị bảo hiểm, quỹ đầu tư tham gia thị trường mở để tạo thêm thu nhập từ nguồn vốn nhàn rỗi.
- Các nhà giao dịch trung gian, như công ty chứng khoán và công ty tài chính, sẽ kết nối việc mua bán các giấy tờ có giá giữa NHTW và các bên khác. Họ thực hiện khoảng 70% giao dịch trên thị trường mở, với yêu cầu về vốn mạnh, tiền gửi tại NHTW, và khả năng tạo lập thị trường trong các phiên đấu thầu tín phiếu kho bạc.
Các chủ thể tham gia vào hoạt động thị trường mở bao gồm Ngân hàng Nhà nước, các ngân hàng thương mại (Ảnh: Thư viện Pháp luật)
Nghiệp vụ thị trường mở có những đặc điểm nào?
Để hiểu rõ cách Ngân hàng Trung ương điều chỉnh lượng tiền cung ứng trong nền kinh tế, cần tìm hiểu nghiệp vụ thị trường mở có những đặc điểm nào.
Sử dụng trái phiếu Chính phủ
Ngân hàng trung ương thường ưu tiên sử dụng trái phiếu Chính phủ để thực hiện chính sách thị trường mở. Mặc dù NHTW có thể sử dụng bất kỳ tài sản tài chính, giấy tờ có giá nào để điều chỉnh cung tiền, nhưng những tài sản khác thường có tính thanh khoản thấp. Điều này không cho phép NHTW có thể nhanh chóng thực hiện các giao dịch mua bán để điều chỉnh cung tiền kịp thời.
Hơn nữa, các giấy tờ có giá sử dụng để điều chỉnh cung tiền cần phải vừa đáp ứng nhu cầu giao dịch, vừa không gây ra sự méo mó hay phá vỡ thị trường. Trong số đó, chỉ có trái phiếu Chính phủ mới đáp ứng đủ các yêu cầu này. Do đó, hầu hết các ngân hàng trung ương trên thế giới đều sử dụng trái phiếu Chính phủ khi thực hiện chính sách thị trường mở.
Sử dụng trái phiếu Chính phủ (Ảnh: Zalopay)
Thay đổi lượng cung tiền có trên thị trường
NHTW có thể điều chỉnh cung tiền cơ sở trong nền kinh tế nhằm kiểm soát tổng cung tiền. Họ làm điều này bằng cách cung cấp hoặc hút thanh khoản từ các ngân hàng thương mại, từ đó tác động đến lãi suất ngắn hạn. Việc thay đổi lãi suất sẽ ảnh hưởng đến cả lãi suất dài hạn và tỷ giá hối đoái.
Những thay đổi về cung tiền và lãi suất sẽ tác động đến các biến số kinh tế như tỷ lệ thất nghiệp, sản lượng và giá cả hàng hóa, dịch vụ. Cụ thể, NHTW có thể mua bán chứng khoán chính phủ và các công cụ tài chính khác để điều chỉnh cung tiền cơ sở và đáp ứng nhu cầu tiền tệ ở mức lãi suất mục tiêu.
Thay đổi lượng cung tiền có trên thị trường (Ảnh: Tạp chí Tài chính)
Nghiệp vụ thị trường mở có vai trò đặc biệt như thế nào?
Với thị trường tài chính, thị trường mở cung cấp một kênh để mua bán các loại giấy tờ có giá, tạo thanh khoản cho những loại tài sản này.
Đối với các tổ chức tín dụng và ngân hàng thương mại
Các hoạt động trên thị trường mở giúp các ngân hàng thương mại và tổ chức tài chính sử dụng hiệu quả nguồn vốn nhàn rỗi. Đồng thời, OMO cũng giúp đa dạng hoá các dịch vụ của mình, không chỉ thông qua các hoạt động truyền thống như cho vay, bảo lãnh mà còn thông qua mua bán các tài sản tài chính và giấy tờ có giá khác.
Các hoạt động trên thị trường mở giúp các ngân hàng thương mại sử dụng hiệu quả nguồn vốn nhàn rỗi (Ảnh: Tạp chí Luật sư)
Đối với Ngân hàng Nhà nước
Việc sử dụng các hoạt động thị trường mở cho phép họ chủ động định hướng hành vi thị trường. Đồng thời, điều tiết cung cầu vốn ngắn hạn thông qua các chính sách tiền tệ. Nhờ đó, Ngân hàng Nhà nước có thể đạt được các mục tiêu chính sách tiền tệ đã đề ra ở từng giai đoạn kinh tế khác nhau.
Ngoài ra, hoạt động thị trường mở còn góp phần xây dựng và thể chế hoá kỷ luật thị trường trong giao dịch chứng khoán ngắn hạn.
Như vậy, bài viết trên đã gửi đến bạn những thông tin về đặc điểm và vai trò của nghiệp vụ thị trường mở. Hy vọng qua đây, các nhà đầu tư sẽ xây dựng được cho mình kế hoạch đầu tư hiệu quả, hợp lý.
Xem thêm
Biểu phí dịch vụ tài chính khi sử dụng bảng giá chứng khoán VPS được tính như thế nào?
Nhà đầu tư thực hiện lệnh đóng cửa cần theo dõi tin tức về thị trường tài chính thế nào?
Nguồn: One Housing