Trong bối cảnh nền kinh tế phát triển và tốc độ đô thị hóa nhanh chóng, thị trường bất động sản Việt Nam đã chứng kiến những bước tiến vượt bậc trong giai đoạn 2015-2023. Tuy nhiên, cùng với sự tăng trưởng mạnh mẽ là những bất cập về nguồn cung và cơ cấu sản phẩm, đặc biệt là sự thiếu hụt nhà ở xã hội và chênh lệch giá nhà đất với thu nhập của người dân khiến cho tình trạng khó mua nhà thành phố trở nên nan giải.
Bất động sản tăng trưởng nhưng mất cân đối cung – cầu
Trong giai đoạn 2015-2023, thị trường bất động sản tại Việt Nam phát triển mạnh mẽ với hơn 3.360 dự án nhà ở thương mại và khu đô thị được triển khai, sử dụng tổng diện tích đất lên tới 11.190 ha. Bên cạnh đó, 413 khu công nghiệp được thành lập với quy mô đất công nghiệp khoảng 87.700 ha, góp phần thúc đẩy sự sôi động của thị trường bất động sản.
Giai đoạn 2015-2021, cả nước đã triển khai khoảng 5.000 dự án với tổng vốn đầu tư lên đến 4,5 triệu tỷ đồng, tạo nên nhiều đô thị mới và tăng cường nguồn cung bất động sản. Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng này lại bộc lộ những vấn đề lớn về mất cân đối cung – cầu. Phân khúc nhà ở cao cấp chiếm tỷ lệ lớn, trong khi nhà ở phù hợp với thu nhập của đa số người dân rất hạn chế. Nhiều dự án vướng mắc pháp lý, cơ cấu sản phẩm không hợp lý, dẫn đến giá nhà tăng cao, đặc biệt tại Hà Nội và TP.HCM, nơi gần như không còn căn hộ chung cư hợp túi tiền.
Trong giai đoạn 2022-2023, dưới tác động của dịch COVID-19 làm suy giảm thị trường đã làm lộ rõ hơn những vấn đề tồn đọng từ các giai đoạn trước. Nguồn cung giảm đáng kể, giá bất động sản tăng vượt xa mức tăng thu nhập của người dân, tạo nên khoảng cách lớn giữa khả năng chi trả và giá trị bất động sản, khiến nhiều người khó mua nhà thành phố.
Nhà ở xã hội: nguồn cung ít, giá cao, nhiều vướng mắc pháp lý
Theo báo cáo của Chính phủ, từ năm 2015 đến nay, cả nước đã triển khai 800 dự án nhà ở xã hội với tổng quy mô 567.042 căn. Tuy nhiên, chỉ có 373 dự án hoàn thành (tương ứng 193.920 căn) và 129 dự án khởi công, số còn lại đang trong giai đoạn được chấp thuận chủ trương đầu tư.
Mặc dù có sự gia tăng về số lượng dự án, nhưng nguồn cung nhà ở xã hội vẫn không đáp ứng được nhu cầu thực tế. Nhiều vấn đề như giá bán cao so với thu nhập người lao động, quy trình vay vốn phức tạp và lãi suất chưa hấp dẫn đã cản trở người dân tiếp cận loại hình nhà ở này. Điển hình như gói tín dụng 120.000 tỷ đồng hỗ trợ vay nhà ở xã hội, nhà ở công nhân vẫn chậm giải ngân, chưa phát huy hiệu quả như kỳ vọng.
Tình trạng pháp lý chưa rõ ràng cũng gây ra những khó khăn lớn. Nhiều dự án nhà ở xã hội tại Bà Rịa – Vũng Tàu, Bình Dương và TP.HCM bị đình trệ hoặc thay đổi tiến độ do các vướng mắc pháp lý và quy hoạch không đồng nhất. Ví dụ, dự án chung cư tái định cư Thắng Tam tại Vũng Tàu hoàn thành từ năm 2022 nhưng vẫn chưa đưa vào sử dụng do nhiều rào cản pháp lý.
Giải pháp nào cho hiện trạng khó mua nhà thành phố?
Đề án phát triển 1 triệu căn nhà ở xã hội
Trước thực trạng thiếu hụt nguồn cung nhà ở xã hội, Đoàn giám sát của Quốc hội kiến nghị cần đẩy nhanh thực hiện Đề án đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030. Để đạt được mục tiêu này, các giải pháp cần tập trung vào tháo gỡ vướng mắc pháp lý, tăng nguồn vốn tín dụng ưu đãi và đơn giản hóa thủ tục đầu tư dự án.
Điều chỉnh chính sách thuế và phát triển phân khúc giá rẻ
Một số đại biểu Quốc hội đề xuất ban hành các chính sách thuế cao hơn đối với người sở hữu nhiều bất động sản hoặc sử dụng đất không hiệu quả để ngăn chặn đầu cơ. Đồng thời, cần có các biện pháp hỗ trợ nhà đầu tư phát triển phân khúc nhà ở giá rẻ, như giảm thuế thu nhập doanh nghiệp, tiền sử dụng đất hoặc tăng cường tiếp cận vốn vay.
Tăng cường kiểm soát giá và cải thiện thủ tục pháp lý
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh cần kiểm soát giá nhà đất để phù hợp với thu nhập người dân. Giá nhà bình quân hiện nay đang ở mức 25 lần thu nhập bình quân, khiến người lao động khó tiếp cận. Các địa phương cần phối hợp chặt chẽ để hoàn tất thủ tục đầu tư cho các dự án, khởi công xây dựng các dự án ưu tiên từ nay đến năm 2025, đảm bảo tiến độ và chất lượng.
Kết luận
Thị trường bất động sản Việt Nam giai đoạn 2015-2023 phát triển nhanh nhưng tồn tại nhiều vấn đề cần giải quyết, đặc biệt là sự thiếu cân đối giữa các phân khúc nhà ở. Nguồn cung nhà ở xã hội còn thấp và nhiều dự án gặp vướng mắc pháp lý, khiến người lao động khó tiếp cận. Để phát triển thị trường bất động sản và nhà ở bền vững, cần thực hiện đồng bộ các giải pháp từ chính sách thuế, tháo gỡ pháp lý, đến tăng nguồn cung nhà ở giá rẻ và cải thiện thủ tục vay vốn. Những bước đi này không chỉ giúp người dân có cơ hội an cư , giải quyết được vấn đề khó mua nhà thành phố, mà còn tạo nền tảng phát triển ổn định cho nền kinh tế.
>> Xem thêm bài viết Bất động sản khu Tây TP.HCM và những hấp lực thu hút đầu tư
** Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Muanha.xyz thực hiện bài viết này với mục đích cung cấp thông tin tham khảo. Thông tin có thể được thay đổi mà không cần thông báo trước. Chúng tôi nỗ lực thực hiện và đảm bảo tính chính xác của bài viết nhưng không chịu trách nhiệm về tổn thất hoặc hậu quả từ việc sử dụng thông tin trong đây.