Tuyến đường sắt TPHCM – Cần Thơ hứa hẹn sẽ mở ra cơ hội lớn để các địa phương như TPHCM, Bình Dương, Long An, Tiền Giang, Vĩnh Long và Cần Thơ phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (mô hình TOD). Đây là bước tiến quan trọng trong việc kết nối vùng và thúc đẩy đô thị hóa bền vững dọc theo trục hành lang kinh tế này.
Tổng quan tuyến đường sắt TPHCM – Cần Thơ
Tuyến đường sắt TPHCM – Cần Thơ có chiều dài khoảng 175 km, thiết kế tốc độ 120 km/h cho tàu hàng và 160 km/h cho tàu khách, dự kiến hoàn thành trước năm 2030 và đưa vào khai thác đồng thời với tuyến Bắc – Nam tốc độ cao. Đến năm 2055, tuyến sẽ vận chuyển hơn 18 triệu lượt hành khách và 26 triệu tấn hàng mỗi năm.
Theo quy hoạch, tuyến đường sắt TPHCM – Cần Thơ đi qua TPHCM, Bình Dương, Long An, Tiền Giang, Vĩnh Long và Cần Thơ, không chỉ giúp kết nối vùng mà còn là cơ hội vàng để áp dụng mô hình TOD – quy hoạch đô thị xoay quanh nhà ga, tích hợp giao thông công cộng, nhà ở, thương mại và dịch vụ.
Các ga chính dự kiến:
- Ga đầu tuyến Dĩ An (Bình Dương)
- Ga Thủ Thừa (Long An)
- Ga Tân Phước, Cai Lậy (Tiền Giang)
- Ga Bình Minh (Vĩnh Long)
- Ga cuối Cái Răng (Cần Thơ)
Tại sao mô hình TOD lại quan trọng với ĐBSCL?
Trong bối cảnh Việt Nam đẩy mạnh đầu tư hạ tầng giao thông, đặc biệt là các tuyến đường sắt tốc độ cao như đường sắt TPHCM – Cần Thơ, mô hình TOD (Transit-Oriented Development) chính là sự lựa chọn lý tưởng để phát triển đô thị bền vững và hiệu quả.
Mô hình TOD tập trung phát triển đô thị mật độ cao xung quanh các trạm giao thông công cộng, nhằm giảm phụ thuộc vào phương tiện cá nhân, nâng cao hiệu quả sử dụng đất và chất lượng sống. Đây là mô hình đã chứng minh hiệu quả tại nhiều quốc gia phát triển như Singapore, Nhật Bản, Trung Quốc…
Trên thế giới, TOD không còn là khái niệm mới. Nhiều quốc gia đã thành công trong việc kết hợp giữa đầu tư hạ tầng và phát triển đô thị như:
- Singapore: Từ một vùng ven không mấy nổi bật, Đông Jurong đã trở thành trung tâm đô thị sôi động sau 25 năm phát triển theo mô hình TOD. Trong bán kính 500 m quanh ga Đông Jurong, hàng loạt dự án căn hộ, văn phòng, trung tâm mua sắm đã hình thành, tạo nên một “trung tâm thứ hai” cho Singapore.
- Ga La Hồ (Thâm Quyến, Trung Quốc): Kể từ năm 2004, khi nhà ga La Hồ đi vào hoạt động, giá trị bất động sản khu vực này đã tăng vọt. Các dự án phức hợp quy mô lớn phát triển mạnh mẽ, kết hợp thương mại – nhà ở – văn phòng, tạo nên một quận đô thị sôi động và đáng sống.
Cơ hội phát triển mô hình TOD tại Long An – Tiền Giang – Vĩnh Long
Ba tỉnh Long An, Tiền Giang và Vĩnh Long được xem là những địa phương có tiềm năng lớn để phát triển TOD nhờ có vị trí chiến lược trên tuyến đường sắt TPHCM – Cần Thơ. Mỗi địa phương có đặc điểm riêng, song đều cần tận dụng tối đa lợi thế hạ tầng để thu hút đầu tư và chuyển mình.
Long An dẫn đầu khu vực về kinh tế – hướng tới đô thị TOD hiện đại
Với GRDP 2024 đạt 168.000 tỷ đồng, Long An đang là điểm đến hấp dẫn cho các nhà đầu tư. Tuyến đường sắt sẽ giúp tỉnh không chỉ hút vốn mà còn thu hút dân cư và lao động.
Quy hoạch không gian TOD tại Tân An và Thạnh Đức:
- Phát triển nhà ở mật độ cao (10–20 tầng) quanh ga
- Kết hợp thương mại – văn phòng – dịch vụ
- Kết nối hệ thống xe buýt – xe đạp – xe điện từ ga đến KCN và khu dân cư
- Hệ thống park-and-ride thông minh gần nhà ga
Phát triển kinh tế – xã hội theo mô hình TOD:
- Ưu tiên nhà ở giá hợp lý cho công nhân
- Bố trí trường học – trạm y tế – công viên trong bán kính 1 km
- Tích hợp các trung tâm logistics và chế biến thực phẩm gần ga
- Áp dụng thiết kế xanh, hệ thống thoát nước đô thị
Tiền Giang từ trung tâm nông nghiệp chuyển mình thành đô thị hỗn hợp
Tiền Giang có GRDP 137.000 tỷ đồng, là tỉnh có vị trí trung tâm trên tuyến đường sắt. TOD tại đây cần phát triển phù hợp với đặc điểm văn hóa, kinh tế nông nghiệp truyền thống.
Kết hợp nông nghiệp và đô thị:
- Nhà ở trung tầng (5–10 tầng), kết hợp chợ truyền thống cải tiến
- Trung tâm dịch vụ nông nghiệp trong bán kính xa hơn
- Xe buýt mini kết nối nhà ga với Mỹ Tho và các huyện
- Trạm trung chuyển hàng hóa gần ga – tích hợp cảng Mỹ Tho
Kinh tế – xã hội:
- Phát triển nhà ở và trung tâm dạy nghề cho người làm nông
- Hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ đặt trụ sở quanh ga
- Hệ thống xử lý nước thải và tưới tiêu tích hợp trong khu TOD
Vĩnh Long từ trung tâm trung chuyển và đô thị nông nghiệp mới
Với GRDP 84.000 tỷ đồng, Vĩnh Long cần tận dụng đường sắt để thoát khỏi thế “kẹp giữa” TPHCM và Cần Thơ.
Quy hoạch không gian TOD tại các nhà ga:
- Khu đô thị trung bình (5–10 tầng) kết hợp dịch vụ logistics
- Chợ nổi hiện đại, trung tâm thương mại nhỏ
- Kết nối giao thông thủy và bộ qua cầu Mỹ Thuận và cảng Bình Minh
- Bãi đỗ xe và trung chuyển hàng hóa – hành khách
Hướng phát triển kinh tế – xã hội:
- Nhà ở cho lao động ngành nông – dịch vụ
- Kết hợp kho vận và trung tâm chế biến gần ga
- Không gian xanh ven sông và công viên chống ngập
- Áp dụng công nghệ tiết kiệm nước, hạ tầng đô thị thông minh
Rào cản và bài học từ quốc tế trong triển khai mô hình TOD
Để phát triển TOD hiệu quả, các địa phương có thể kết hợp ngân sách nhà nước, vốn ODA và hợp tác công – tư (PPP). Ngoài ra, việc mời gọi nhà đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực bất động sản và logistics là điều cần thiết.
Kinh nghiệm từ Ấn Độ và Philippines cho thấy việc chồng chéo thẩm quyền, thủ tục phức tạp và thiếu kế hoạch hành động cụ thể sẽ khiến TOD bị đình trệ. Việt Nam cần có quy trình phối hợp rõ ràng giữa các bộ ngành, địa phương và nhà đầu tư.
Kết luận
Tuyến đường sắt TPHCM – Cần Thơ không chỉ là trục giao thông chiến lược, mà còn là cơ hội vàng để các địa phương trong khu vực phát triển đô thị theo mô hình TOD. Với định hướng đúng đắn, giải pháp quy hoạch hiệu quả và sự đồng hành của nhà đầu tư, mô hình TOD sẽ góp phần kiến tạo những đô thị văn minh, hiện đại và bền vững tại vùng ĐBSCL trong thập kỷ tới.
***Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm:
Muanha.xyz thực hiện tài liệu này với mục đích cung cấp thông tin tham khảo. Thông tin có thể được thay đổi mà không cần thông báo trước.
Chúng tôi nỗ lực thực hiện và đảm bảo tính chính xác của tài liệu nhưng không chịu trách nhiệm về tổn thất hoặc hậu quả từ việc sử dụng thông tin trong đây.
Chúng tôi xử lý thông tin dựa trên nguồn đáng tin cậy, nhưng chúng tôi không kiểm chứng nguồn tin và không đảm bảo tính chính xác.
Muanha.xyz sở hữu độc quyền tài liệu và nội dung bên trong. Tài liệu không được phép sao chép toàn bộ hoặc một phần mà không có sự đồng ý của Muanha.xyz.
>> Xem thêm: