Trong bối cảnh nhu cầu về nhà ở xã hội ngày càng tăng cao, sự ra đời của quỹ nhà ở quốc gia được đánh giá là bước tiến đột phá, tháo gỡ nút thắt về tài chính và cơ chế trong việc triển khai xây dựng nhà ở xã hội. Đây là một trong những điểm nhấn đáng chú ý tại Nghị quyết thí điểm sắp được Quốc hội thông qua.
Quỹ nhà ở quốc gia là gì?
Quỹ nhà ở quốc gia là một cơ chế tài chính được đề xuất trong Nghị quyết thí điểm về chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội, dự kiến được Quốc hội biểu quyết thông qua vào ngày 29/5. Quỹ này được thiết kế nhằm hỗ trợ tài chính hiệu quả hơn cho việc xây dựng và phát triển nhà ở xã hội, đặc biệt là nhà ở xã hội cho thuê, hướng đến phục vụ nhóm đối tượng khó khăn trong việc tiếp cận nhà ở theo hình thức mua đứt.
Khác với các nguồn hỗ trợ trước đây vốn dựa chủ yếu vào ngân sách, quỹ nhà ở quốc gia hoạt động độc lập với ngân sách nhà nước, có tính chất phi lợi nhuận và được triển khai theo mô hình hai cấp:
- Cấp Trung ương: Điều phối chung, phân bổ ngân sách, giám sát hiệu quả đầu tư trên toàn quốc.
- Cấp địa phương: Trực tiếp tiếp nhận, triển khai và giám sát các dự án tại tỉnh, thành.
Nguồn vốn hình thành quỹ nhà ở quốc gia
Quỹ được hình thành từ các nguồn đa dạng, bao gồm:
- Ngân sách Nhà nước (trung ương và địa phương cấp)
- Giá trị quyền sử dụng đất thuộc sở hữu công
- Tiền thu từ bán nhà, đất công
- Tiền thu từ đấu giá tài sản công
- Nguồn hỗ trợ tự nguyện từ doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân
Cơ chế này cho phép tăng cường nguồn lực dài hạn và bền vững, giảm áp lực phụ thuộc vào ngân sách truyền thống vốn còn hạn chế.
Vì sao cần thành lập quỹ nhà ở quốc gia?
Theo ông Hà Quang Hưng (Phó Cục trưởng Quản lý nhà và thị trường bất động sản – Bộ Xây dựng), dù thời gian qua đã có một số chính sách ưu đãi về tín dụng cho nhà ở xã hội, nhưng nguồn lực ngân sách vẫn còn rất khiêm tốn. Việc cấp phát chậm hoặc không đều đã khiến nhiều dự án rơi vào tình trạng “đóng băng”, ảnh hưởng đến cả cung và cầu trên thị trường.
Sự xuất hiện của quỹ nhà ở quốc gia được kỳ vọng là “cú hích” tháo gỡ điểm nghẽn này, tạo dòng tiền ổn định để duy trì các dự án xây dựng, cải tạo và phát triển nhà ở xã hội.
Song song đó, phần lớn các dự án nhà ở xã hội tại Việt Nam hiện nay đều triển khai theo hình thức bán. Tuy nhiên, hình thức cho thuê nhà ở xã hội lại phù hợp hơn với nhóm lao động thu nhập thấp, sinh viên, công nhân,… bởi họ chưa có đủ điều kiện tài chính để sở hữu nhà ngay.
Quỹ nhà ở quốc gia sẽ tập trung đầu tư vào nhà ở xã hội cho thuê, giúp:
- Tăng khả năng tiếp cận chỗ ở ổn định cho người dân
- Giảm áp lực mua nhà và gánh nặng nợ tín dụng
- Hướng đến mô hình đô thị văn minh, phát triển bền vững
Tình hình triển khai quỹ nhà ở xã hội tại Việt Nam
Tại hội thảo “Giải pháp tăng tốc làm nhà ở xã hội” do Báo Lao động tổ chức, ông Hưng cho biết đến hết ngày 30/4/2025:
- Cả nước có tổng cộng 679 dự án nhà ở xã hội được triển khai
- Tổng quy mô các dự án cũng đạt hơn 623.000 căn hộ
Trong đó:
- 108 dự án đã hoàn thành, tương đương 73.075 căn
- 152 dự án đã khởi công với 130.963 căn
- 419 dự án đã có chủ trương đầu tư, dự kiến cung cấp 419.013 căn
Đồng thời, cũng từ đầu năm đến hết tháng 4/2025:
- Có 20 dự án nhà ở xã hội mới được khởi công, cung cấp gần 19.500 căn
- Trên 15.600 căn được hoàn thành và sẵn sàng đưa vào sử dụng
Những con số này cho thấy tín hiệu tích cực, nhưng đồng thời cũng nhấn mạnh áp lực còn lớn trong phần việc phía trước, đặc biệt là hoàn thành mục tiêu 1 triệu căn nhà ở xã hội giai đoạn 2021–2030.
Giải pháp để đẩy mạnh triển khai quỹ nhà ở xã hội
Để đẩy nhanh tốc độ triển khai quỹ nhà ở xã hội, các chuyên gia kinh tế đưa ra những khuyến cáo như sau:
Đơn giản hóa thủ tục và điều kiện cho vay
Chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong nhấn mạnh: một trong những rào cản lớn nhất hiện nay là quy trình giải ngân phức tạp và lãi suất vay còn cao. Theo ông:
- Cần đơn giản hóa quy trình giải ngân gói hỗ trợ 120.000 tỷ đồng
- Hạ lãi suất vay mua nhà ở xã hội xuống dưới 5% để tăng khả năng tiếp cận
Huy động nguồn lực từ xã hội hóa
Thay vì chỉ phụ thuộc vào ngân sách, nên:
- Thành lập các quỹ tín thác đầu tư nhà ở xã hội
- Khuyến khích phát hành trái phiếu xanh trong lĩnh vực nhà ở xã hội
- Kêu gọi doanh nghiệp đầu tư thông qua mô hình PPP (đối tác công tư)
Điều này giúp thu hút thêm dòng vốn dài hạn, đồng thời nâng cao tính minh bạch và cạnh tranh trong triển khai dự án.
Vai trò then chốt của địa phương trong bố trí quỹ đất
Theo ông Nguyễn Văn Đính (Chủ tịch VARS), một điểm nghẽn lớn hiện nay là việc tiếp cận quỹ đất sạch để xây dựng nhà ở xã hội. Dù các địa phương có quyền quyết định, nhưng thực tế:
- Nhiều nơi chưa tích cực trong quy hoạch, bố trí đất
- Doanh nghiệp khó tiếp cận đất công, từ đó làm trì hoãn dự án
Vì vậy, cần có quy định rõ ràng, bắt buộc về trách nhiệm địa phương trong việc dành quỹ đất phù hợp, đảm bảo nguồn cung cho các dự án.
Kết luận
Sự ra đời của quỹ nhà ở quốc gia không chỉ mang tính biểu tượng mà còn là một công cụ chiến lược để hiện thực hóa giấc mơ an cư cho hàng triệu người dân Việt Nam. Khi được vận hành hiệu quả, minh bạch và có sự phối hợp đồng bộ giữa Trung ương – địa phương – doanh nghiệp, quỹ này sẽ góp phần giải quyết bài toán nhà ở một cách toàn diện, công bằng và bền vững.
Trong tương lai gần, nếu các nút thắt về vốn, thủ tục và quỹ đất được tháo gỡ nhờ cơ chế này, thì việc đạt được mục tiêu 1 triệu căn nhà ở xã hội trước năm 2030 không còn là điều quá xa vời.
***Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm:
Muanha.xyz thực hiện tài liệu này với mục đích cung cấp thông tin tham khảo. Thông tin có thể được thay đổi mà không cần thông báo trước.
Chúng tôi nỗ lực thực hiện và đảm bảo tính chính xác của tài liệu nhưng không chịu trách nhiệm về tổn thất hoặc hậu quả từ việc sử dụng thông tin trong đây.
Chúng tôi xử lý thông tin dựa trên nguồn đáng tin cậy, nhưng chúng tôi không kiểm chứng nguồn tin và không đảm bảo tính chính xác.
Muanha.xyz sở hữu độc quyền tài liệu và nội dung bên trong. Tài liệu không được phép sao chép toàn bộ hoặc một phần mà không có sự đồng ý của Muanha.xyz.
>> Xem thêm: